Artan faiz oranları, dar gelirli bireyler ve küçük esnaf için finansal şartları zorlaştırdı. Tahsili geciken BKK alacakları süratle artarken, bu duruma tahlil olarak kredi kartı borçlarının 60 aya kadar yapılandırılması gündeme geldi. BKK borçlarının dinamikleri ve kredili mevduat hesaplarındaki artış ayrıntılı bir halde incelenebilir. Ferdi kredi kartı (BKK) ve tüketici kredisi borçlarındaki kriz uzun müddettir bekleniyordu ve sonunda patlak verdi. Birgün gazetesi müellifi Hayri Kozanoğlu “10 hususta kişisel kredi borç batağı” başlıklı yazısında, geri ödemelerdeki tıkanmanın iki ana nedenini şöyle anlattı:
Gelir Artışının Enflasyona Paralel Olmaması: Minimum ücretlilerin, 1 Ocak 2024’ten beri 17.002 TL alması, enflasyon nedeniyle satın alma güçlerinin düşmesine yol açtı. Bu durum, insanların daha fazla kredi kartına başvurmasına neden oldu.
Düşük Faiz Oranları: Geçmişte BKK faiz oranları düşük seyretti (2023 Mayıs’ta yüzde 1.33). Bu, bireylerin borçlanarak gereksinimlerini karşılamasına imkan tanıdı. Fakat faiz oranları şu an yüzde 4.25 ve nakit çekimde yüzde 5’e yükseldi, bu da maliyetleri artırdı.
Bu çerçevede, BKK borçları dinamikleri ve buna bağlı olarak gelişen kredili mevduat hesaplarındaki sıçrama 10 hususta ele alınabilir:
BKK ve Banka Kartı Kullanımı: 126 milyon Ferdi Kredi Kartı (BKK) ve 192 milyon banka kartı mevcut. BKK sahibi 37.8 milyon kişinin 28 milyonu etkin kredi kullanıcısı. Kartlı harcamalar son bir yılda 12.8 trilyon TL’ye ulaştı.
Takipteki Alacaklar: Takipteki alacaklar 260.5 milyar TL’ye çıkmışken, bunun 90.5 milyarı tüketici kredileri ve BKK’ya aittir. Muhtaçlık kredilerinde 45.9, BKK’de ise 43.7 milyar TL takibe girmiştir.
Ödenmemiş Borçlar: 2024 Temmuz prestijiyle, borcunu ödemeyenlerin sayısı tüketici kredilerinde 852.777, BKK’de ise 865.648. Toplamda 1.320.376 kişidir. BKK’deki takibe giren alacak oranı yüzde 2.7’ye yükselmiştir.
Faiz Oranları: 20 Eylül prestijiyle gereksinim kredisi faizi yüzde 71.5, BKK faizi yüzde 4.25. BKK kullanımı, kısa vadeli borçlanma olması nedeniyle gereksinim kredisinden daha süratli artmaktadır.
Kredi Limitlerinin Artışı: Bankalar kredi limitlerini artırarak bireyleri daha fazla harcama yapmaya teşvik ediyor. BKK limitleri TÜFE’nin 2.6 katına çıkarken, bakiyeler 5 kat artmıştır.
Harcama Dağılımı: Ağustos 2024’te yapılan BKK harcamaları 1209 milyar TL, günlük muhtaçlıklar için yoğunlukla kullanılmıştır.
Risk Tahlili: Kişi başına ortalama risk 41.662 TL. Yüksek limitli kartlarda doluluk oranı yüzde 23.1, düşük limitli kartlarda ise yüzde 39.8’dir.
Kredili Mevduat Hesapları: Kredi kartı limitine ulaşanlar, aylık yüzde 5 faizli kredili mevduat hesaplarına yöneliyor. KMH kullanımı yüzde142 artarken, BKK bakiyesindeki artış yüzde 78’de kalmıştır.
Yapılandırma Düzenlemesi: BKK borçları 60 aya kadar yapılandırılacak. Fakat yüksek faiz oranları ve yapılandırma sonrası harcamalar, borçlular için zorlayıcı olmaya devam edecektir.
Ödenemeyen Borçlar: 25 bin TL altındaki hesaplar toplam borcun yüzde 7.8’ini oluşturuyor. Ödenemeyen BKK borçlarının 43.7 milyar TL olduğu belirtiliyor. Hükümetin tahlil sunmaması durumunda, bir “borçlular hareketinin” gerekliliği vurgulanıyor.